اعتراض به شهادت شهود

از اصلی ترین مواردی که در حال حاضر به منظور اثبات یک دعوی در دادگاه های قضایی و کیفری مورد استفاده قرار می گیرد، شهادت شهود است. شهادت شهود و افرادی که از چند و چون پرونده اطلاع دارند، از مواردی است که قاضی برای صدور حکم از آن ها استفاده می کند. با این اوصاف شهود باید دارای شرایط قانونی بوده و شهادت خود را به صورت صحیحی در دادگاه ارائه نمایند.

در برخی مواقع پیش می آید که شهود از شرایط لازم برای شهادت برخوردار نبوده و یا مسئله ای که به آن شهادت داده اند، صحت ندارد. در این حالت طرف مقابل پرونده قادر است که به شهادت آن فرد در محضر جناب قاضی اعتراض نماید. با توجه به این توضیحات باید گفت که اعتراض به شهادت شهود یکی از مسائل بسیار مهمی است که امروز لازم می دانیم در این مطلب در مورد آن صحبت کنیم. اگر شما هم میخواهید با آثار حقوقی شهادت نادرست آشنا شوید، ادامه این مطلب را از دست ندهید!

اعتراض به شهادت شهود به چه معنا است؟

گواهی و شهادت یکی از مهم ترین مواردی است که برای اثبات ادله دعوی در دادگاه های کیفری و حقوقی مورد استفاده قرار می گیرد. اما شهادت شهود یا گواهی شهود به چه معنا است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت: اگر فردی که جزو طرفین دعوی نیست، مطالبی را که به نفع یا ضرر طرفین دعوی باشد را در محضر قاضی دعوی بیان کند، به طوری که شهادت او روی رای دادگاه و نظر قاضی اثر بگذارد.  

البته که استناد به شهادت شهود به عنوان دلیلی برای اثبات دعوی، نیازمند شرایط خاصی است. در واقع هم شاهد و هم چیزی که به عنوان شهادت بیان می کند، باید از شرایط خاصی بهره مند باشند. تنها در این صورت شهادت آن ها قانونی بوده و قاضی برای اثبات دعوی و صدور رای به آن استناد می کند.  

ضمن اینکه شهود باید با توجه به موازین اخلاقی، شهادت خود را بیان کرده و مطالبی که با واقعیت مغایرت دارد را بازگو ننماید. در این حالت اگر شهادت فرد با توجه به موازین اخلاقی و قانونی صورت نگرفته باشد، طرف دیگر دعوی که شهادت شهود بر ضرر اوست می تواند به شهادت شهود اعتراض کند.

جرح شهود اصطلاح حقوقی است که به منظور اعتراض طرف مقابل دعوی به شهادت شهود در دادگاه به کار می رود. در قانون هم به چنین مسئله ای تعدیل گواهان یا اصطلاح جرح می گویند.

جرح شهود یا همان اعتراض به شهادت شهود مفهومی است که در قانون 191 مجازات اسلامی به آن اشاره شده است. به موجب این قانون فردی باید شهادت دهد که شهود از شرایط مورد نیاز برای شهادت قانونی در دادگاه برخوردار نبوده و نمی توان به شهادت او در دادگاه استناد کرد. ضمن اینکه فرد باید شهادت دهد که شهادت شهود از نظر شرعی صحت نداشته و گواهان را تعدیل نماید.  

البته لازم به ذکر است در صورت جرح شهود، طرف مقابل می تواند مجددا با آوردن شهود دیگری، صحت شهادت دیگر شهود را اثبات کند. ضمن اینکه علاوه بر جرح شهود، در زمینه های دیگر هم می توان به شهادت شهود اعتراض نمود.

چه شرایطی برای شهادت شهود نیاز است؟

حال که با مفاهیمی مانند جرح شهود و اعتراض به شهود آشنا شدید، در این قسمت تصمیم داریم در مورد اینکه اعتراض به شهادت شهود باید از چه شرایطی بهره مند باشد، صحبت کنیم.  

همانطور که در بالا هم اشاره کردیم، شاهد باید از نظر شرعی و قانونی از شرایطی برخوردار باشد تا مرجع قاضی بتواند به استناد شهادت آن فرد حکمی صادر نماید. اما شرایط قانونی و شرعی یک شاهد به چه شکلی است؟ قبل از هر چیز شاهد باید کاملا بالغ باشد، بهتر است بدانید در دادگاه شهادت کودکان صغیر به هیچ عنوان پذیرفته نخواهد بود. ضمن اینکه شاهد باید عاقل بوده و افراد مجنون قادر به شهادت در دادگاه نیستند.

ایمان، طهارت مولد یعنی حلال زاده بودن فرد و عدالت او هم جزو شرایط شهود به شمار می رود. به علاوه شاهد نباید در دعوی جزو ذینفعان باشد. عدم اشتغال به تکدی گری، ولگرد نبودن و نداشتن خصومت شخصی با طرف دعوی از دیگر شرایط شهود است. در صورتی که شاهد یکی از این شرایط را نداشته باشد، امکان اعتراض به شهادت او وجود دارد. 

البته که وجود شرایط مورد نیاز برای شهادت شهود باید توسط مرجع قضایی مورد بررسی قرار گیرد، در صورتی برخورداری از شرایط شهود، شهادت فرد فاقد ارزش بوده و استناد به آن صورت نمی گیرد. به جز مرجع قضایی، طرفین دعوی هم می توانند به شهادت شهود اعتراض نمایند.  

نکته ای که باید در این قسمت ذکر کنیم، آن است در گذشته بر اساس قانون قدیم، معمولا دادگاه شهادت بستگان درجه یک و اعضای خانواده را برای طرفین دعوت به رسمیت نمی شناخت. اما در حال حاضر، ممنوعیت قانونی این مسئله سلب شده است؛ از همین رو اقوام درجه یک و بستگان فرد می توانند برای شهادت در دادگاه حاضر شوند.  

علاوه بر تمامی مواردی که در بالا ذکر کردیم، در قانون مدنی هم برای شهادت شهود، شرایطی در نظر گرفته شده است. به طور کلی شرایطی که در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران در نظر گرفته شده شامل موارد زیر می شود:

• شهادت باید بدون تردید و کاملا از روی یقین و قاطعیت اظهار شود.
• شهادت شهود بتواند دعوی را اثبات کرده و با آن کاملا مطابقت داشته باشد.
• شهادت شاهدان مختلف از نظر محتوایی با هم همخوانی داشته و هر یک موضوعات مختلفی را مطرح نکنند.

اعتراض به شهادت شهود چه آثاری در پی دارد؟

سخن آخر