مهریه در طلاق خلع

مهریه یکی از مهم‌ ترین حقوق مالی زنان در ازدواج است که به محض وقوع عقد نکاح به زن تعلق می‌گیرد؛ این حق، پشتوانه‌ ای مالی برای زن در زندگی مشترک و در صورت جدایی محسوب می‌شود و او می‌تواند در هر زمانی که بخواهد، آن را از همسر خود مطالبه کند.

در این مقاله، به بررسی مهریه در طلاق خلع و نقش وکیل در این فرآیند پرداخته می‌شود.

منظور از طلاق خلع چیست؟

طلاق خلع یکی از انواع طلاق بائن و نوعی طلاق در فقه و حقوق اسلامی است که در آن زن با واگذاری مالی به شوهر حاضر می‌شود از وی طلاق بگیرد و از قید همسری وی رها شود.

این طلاق مربوط به زمانی است که زن از شوهر به قدری تنفر پیدا کرده باشد که حاضر شود با پرداخت پول از قید همسری وی رها شود.

در طلاق خلع، زن می‌تواند مهریه خود را به شوهر ببخشد یا مالی معادل مهریه یا کمتر یا بیشتر از آن به او بدهد. این مال که در اصطلاح حقوقی «فدیه» نامیده می‌شود، می‌تواند پول، طلا، زمین، یا هر مالی دیگر باشد.

شاید بپرسید چرا زن باید برای رهایی از زندگی مشترکی که دیگر خواهان آن نیست، پولی به شوهرش بپردازد؟

پاسخ این است که در فقه و قانون اسلام، طلاق بدون رضایت مرد امکان پذیر نیست. در واقع، فدیه ای که زن می پردازد، بهایی برای جلب رضایت مرد و رهایی از این زندگی ناخواسته است.

در ماده ۱۱۴۶ قانون مدنی ایران، طلاق خلع به این صورت تعریف شده است:

"طلاق خلع آن است که زن به واسطه‌ی کراهتی که از شوهر دارد، در مقابل مالی که به شوهر می‌دهد طلاق بگیرد، اعم از اینکه مال مزبور عین مهر یا معادل آن یا بیشتر یا کمتر از مهر باشد."

لذا این قانون، حقی را برای زنانی که در زندگی مشترک خود دچار مشکل شده اند، به رسمیت می شناسد و به آنها اجازه می دهد تا با پرداخت فدیه، از زندگی زناشویی اجباری رها شده و به دنبال آرامش و خوشبختی خود باشند.

مهریه در طلاق خلع به چه صورت است؟

برخلاف تصور رایج، مهریه در طلاق خلع الزاما به معنای بخشیدن تمام آن به همسر نیست. زن می‌تواند با توافق همسرش، بخشی از مهریه را ببخشد یا معادل آن را به نحوی دیگر پرداخت کند. در واقع، بذل مهریه در این نوع طلاق، بیشتر به عنوان راهی برای جلب رضایت مرد و صدور حکم طلاق تلقی می‌شود.

در ادامه به انواع مهریه می‌پردازیم و با زوایای مختلف این حق مهم آشنا می‌شویم:

• عین:

در مواردی که مهریه زن "عین" باشد، یعنی مالی که در عقد نکاح تعیین شده است، ایشان می‌توانند نسبت به ارائه آن به زوج یا پرداخت معادل آن اقدام نمایند. در این نوع طلاق که به دلیل کراهت زن از زوج انجام می‌شود، خانم موظف به پرداخت مبلغی به عنوان "فدیه" به آقا در قبال دریافت مجوز طلاق خواهد بود. این مبلغ در اغلب موارد معادل مهریه تعیین شده است.

• غیر عین:

 طبق قانون، در صورتی که مهریه زوجه غیر عینی باشد، ایشان اختیار دارند هر مالی را که به ارزش مهریه تعیین شده باشد به زوج تقدیم نمایند. همچنین در مهریه عندالمطالبه، زوجه حق مطالبه مهریه خود را در هر زمانی که اراده نماید، دارا هستند.

• موجل:

 در خصوص مهریه عندالطلب، که در آن زن در موعدی مشخص مستحق دریافت مهریه است، در فرآیند طلاق خلع، زن می‌تواند با پرداخت مهریه به شوهر، طلاق را دریافت کند.

با این حال، اگر موعد پرداخت مهریه هنوز فرا نرسیده باشد، در زمان طلاق خلع، زن مجاز به پرداخت مهریه به شوهر و اخذ طلاق نیست.

مشاهدات قضایی حاکی از آن است که در این شرایط، مهریه نیز مشمول بخشش اموال به حساب می‌آید.

نفقه در طلاق خلع به چه صورت است؟

یکی از حقوق مهمی که قانون برای زن در طلاق خلع در نظر گرفته، حق دریافت نفقه است. طبق ماده ۲۳ قانون حمایت خانواده، زن در طلاق خلع مستحق دریافت نفقه تا پایان دوره عده است.

عده به دوره‌ای اطلاق می‌شود که زن پس از طلاق یا فوت همسر، حق ازدواج مجدد ندارد. در طلاق خلع، عده زن سه ماه و ده روز است.

نفقه‌ای که زن در طلاق خلع دریافت می‌کند، شامل دو بخش نفقه جاری و نفقه ایام عده می‌شود.

• نفقه جاری:

در چارچوب عقد نکاح، مرد متعهد به پرداخت نفقه جاری به همسر خود است. نفقه جاری به مجموعه هزینه‌ هایی اطلاق می‌شود که زن در طول زندگی زناشویی، به‌طور مستمر از شوهر خود دریافت می‌کند. این هزینه‌ ها شامل مخارج خوراک، پوشاک، مسکن، درمان و سایر نیازهای ضروری زندگی زن می‌شود.

تعهد به پرداخت نفقه جاری، از جمله تکالیف قانونی و شرعی مرد در قبال همسرش است و او موظف است این هزینه‌ ها را به طور کامل و متناسب با شرایط زندگی، تامین نماید.

• نفقه عده:

نفقه ایام عده، نفقه‌ ای است که زن در ایام عده، یعنی سه ماه و ده روز پس از طلاق، دریافت می‌کند. این نفقه، برای تامین نیاز های زن در این مدت است. 

در طلاق از نوع خلعی آن، زن می‌تواند در زمان عده از بخشش خود منصرف شود و مهریه خود را پس بگیرد. در این صورت، شوهر می‌تواند به زن رجوع کند و طلاق زن باطل می‌شود.

اگر زن در زمان عده از بخشش خود در خصوص مال مورد نظر منصرف شود، نفقه ایام عده نیز به او تعلق نمی‌گیرد؛ اما در غیر این صورت لازم است مرد نیاز های اولیه زن در ایام عده را به طور کامل برطرف کند. اگر مرد از این تکلیف کوتاهی کند، زن می تواند از او در دادگاه شکایت نماید.

مراحل ثبت دادخواست طلاق خلعی:

ارائه دادخواست طلاق خلعی توسط زن، باید به صورت طرح دعوی باشد. برای این منظور، زوجه باید مراحل زیر را طی کند:

1. ثبت نام در سامانه ثنا:

 اولین قدم برای شروع هر گونه فرآیند قضایی، ثبت نام در سامانه ثنا است. این سامانه برای احراز هویت و ارائه خدمات الکترونیک قضایی به شما کمک می‌کند.

( https://adliran.ir/Home/SelectLink/1 )

2. مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی:

 پس از ثبت نام در ثنا، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید. در این دفاتر می‌توانید با ارائه مدارک و اطلاعات لازم، دادخواست خود را به صورت الکترونیکی ثبت کنید.

3. ارائه دادخواست طلاق خلع:

 هنگام ثبت دادخواست، باید نوع طلاق را "خلعی" انتخاب کنید و در قسمت مربوطه، دلایل کراهت خود از همسرتان را به طور دقیق و مستند شرح دهید.

4. حضور در دادگاه:

 در تاریخ تعیین شده توسط دادگاه، باید در جلسه رسیدگی حاضر شوید. در این جلسه، شما باید دلایل کراهت خود را به قاضی ارائه دهید و قاضی نیز به صحبت‌های شما و همسرتان گوش خواهد داد.

5. بخشش مهریه:

 در طلاق خلع، زن باید مهریه خود را به شوهر ببخشد تا بتواند طلاق بگیرد. البته زن و شوهر می‌توانند در مورد میزان مهریه و نحوه پرداخت آن توافق کنند.

6. صدور گواهی عدم امکان سازش:

 اگر قاضی دلایل شما را برای کراهت از همسرتان کافی بداند و شوهرتان نیز به دریافت مهریه رضایت دهد، گواهی عدم امکان سازش صادر می‌شود.

7. جاری شدن صیغه طلاق:

 با در دست داشتن گواهی عدم امکان سازش، می‌توانید به یکی از دفاتر ازدواج و طلاق مراجعه کنید و صیغه طلاق را جاری کنید.

• نکته مهم:

 ارائه مدارک و مستندات مربوط به کراهت از همسر، مانند گواهی پزشکی قانونی یا شهادت شهود، می‌تواند به روند رسیدگی به پرونده شما کمک کند.

نمونه دادخواست طلاق خلعی:

• خواهان : …………( مشخصات سجلی زوجه)

• اقامتگاه : ……….

• شماره ملی : ……..

• خوانده : …………..(مشخصات سجلی زوج)

• اقامتگاه : …………

• شماره ملی : …………

خواسته: درخواست طلاق خُلع

دلایل و مستندات :

1. رونوشت سند رسمی ازدواج

2.  رونوشت سند بخشش مهریه به عنوان فدیه طلاق

3. رونوشت کارت ملی

شرح دادخواست

ریاست محترم دادگاه خانواده شهرستان……..( دادگاه محل اقامت زوجه) 

با سلام و عرض ادب

به استحضار می رساند اینجانب خواهان…………. با توجه به سند رسمی شماره……. صادره از دفتر خانه شماره…….. در تاریخ …./…../….. به عقد دائم خوانده آقای ………… در آمدم. حاصل این وصلت نامیمون …… فرزند مشترک می باشد. با توجه به گذشت ….. سال از زندگی مشترک اینجانب نسبت به زندگی مشترک و شوهر کراهت شدیدی داشته و خواهان جدایی و رهایی از این ازدواج می باشم.

حال استناد به ماده ۱۱۴۶ قانون مدنی و ماده ۲۶ قانون حمایت خانواده ،با بخشش مهریه خود به عنوان فدیه (رونوشت سند رسمی بخشش ضم دادخواست است) و نیز رضایت خوانده محترم خواستار طلاق از نوع خُلع می باشم و با تقدیم این دادخواست از دادگاه محترم تقاضای صدور حکم طلاق مورد استدعاست.

سخن پایانی:

طلاق یک تصمیم مهم و دشوار است که می‌تواند تاثیر زیادی بر زندگی زن و شوهر و فرزندان آن ها داشته باشد. بنابراین، قبل از اقدام به طلاق، باید تمام جوانب موضوع را به دقت بررسی کنید و از مشورت با یک وکیل متخصص استفاده کنید.

یک وکیل خوب می‌تواند با بررسی شرایط زن، او را از حقوق قانونی‌اش در طلاق خلع آگاه کند و بهترین راهکار را برای رسیدن به هدفش ارائه دهد و با تنظیم یک دادخواست کامل و دقیق، روند طلاق خلع را تسریع بخشد و از تضییع حقوق زن جلوگیری کند.

اگر شما کسی هستید که درگیر چنین پرونده ای است، نگران نباشید ما در این مسیر کنار شما هستیم

گروه وکلای تیدا با سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف است. شما می‌توانید به کمک مشاور حقوقی آنلاین به صورت ۲۴ ساعته،  با اعتماد به وکلای پایه یک دادگستری  از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.