تغییر کاربری اراضی کشاورزی و باغ‌ ها امکان‌پذیر است؟

تغییر کاربری باغات و زمین های کشاورزی به این معناست که کاربری زراعی و باغی به کاربری دیگری تغییر پیدا می کند. این تغییر کاربری باید به گونه ای باشد که مانع تداوم و بهره وری این اراضی شود. برای تغییر کاربری باید مراحل خاصی انجام شده و فرد مجوزهای لازم را دریافت کند. در غیر این صورت هر گونه تغییر کاربری غیر مجاز تلقی خواهد شد.

به هر حال امروز ما قصد داریم در این مقاله به تغییر غیر مجاز کاربری باغات و زمین های کشاورزی و قوانین و تخلفات مربوط به آن بپردازیم. همراه ما باشید!

مفهوم کلی تغییر کاربری

همان طور که در ابتدا اشاره کردیم تغییر کاربری زمین های کشاورزی و باغات یعنی تغییر نحوه استفاده و بهره برداری از کاربری موجود به کاربری دیگر، این تغییر کاربری باید مانع تدوام و بهره وری این اراضی شود. همچنین این تغییر کاربری باید به صورت مجاز و قانونی باشد. 

در همین خصوص ماده یک قانون حفظ اراضی زراعی و باغ ها به این موضوع اشاره کرده که برای حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها تغییر کاربری در خارج از محدوده قانونی شهرها و شهرک ها جز در مواردی که ضروری باشد، غیر مجاز و ممنوع است.

در بند (د) ماده یک آیین نامه اجرایی اصلاح قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها، تعریف تغییر کاربری به این صورت بیان شده: هر اقدامی که مانع بهره برداری و استمرار اراضی زراعی و باغ ها شود و در قالب ساخت بنا، حذف و اضافه کردن شن و ماسه و سایر اقدامات مد نظر جهاد کشاورزی انجام گیرد، تغییر کاربری محسوب می شود.

مصادیق تغییر غیر مجاز کاربری باغات و زمین های کشاورزی

بر اساس قوانینی که در خصوص تغییر کاربری در نظر گرفته شده، اگر در اراضی زراعی و باغ ها مواردی که در زیر ذکر می کنیم بدون رعایت قوانین و مقررات و همچنین مجوز سازمان جهاد کشاورزی تغییر انجام شده و این تغییرات مانع از تدوام تولید و بهره برداری و استمرار کشاورزی شود به عنوان تغییر کاربری غیر مجاز شناخته می شود. مصادیق زیر تغییر کاربری غیرمجاز به شمار می روند.

• افزایش یا برداشت شن و ماسه
• ساخت بنا و تأسیسات
• عملیات خاک برداری و خاکریزی
• عملیات گود برداری
• تاسیس کوره‎ های آجر و گچ‎ پزی
• پی کنی
• عملیات دیوار کشی اراضی
• تجمع مصالح ساختمانی، زباله، نخاله، ضایعات فلزی، شن و ماسه 
• احداث سکونت گاه های موقت
• قرار دادن کانکس و آلاچیق
• ایجاد جاده و راه
• دفن زباله ‎های مروبوط به واحدهای صنعتی
• آزاد کردن پساب‎ های مربوط به واحدهای صنعتی، فاضلاب‎ های شهری و ضایعات کارخانجات
• لوله گذاری
• عبور دادن شبکه ‎های برق
• انتقال و تغییر حقابه اراضی زارعی و باغات به اراضی های دیگر و فعالیت‎ های غیر از فعالیت کشاورزی
• سوازندن، قطع، ریشه کنی و خشک کردن باغ ها از طروق مختلف
• ریختن مخلوط و شن 
• تاسیس راه‎ آهن و فرودگاه
• تاسیس پارک و فضای سبز
• احداث پیست‎ های ورزشی
• ایجاد چاه های ذخیره آب برای موارد غیر کشاورزی
• تاسیس پارکینگ های مسقف و غیرمسقف
• محوطه سازی که شامل سنگ فرش و آسفالت کاری، جدول گذاری، سنگ ریزی و... می شود.
• صنایع تبدیلی، تکمیلی و غذایی 
• صنایع دستی
• طرح ‎های خدمات عمومی
• طرح ‎های تملک دارایی‎ های سرمایه ‎ای مصوب مجلس شورای اسلامی (ملی – استانی)

موارد مجاز تغییر کاربری

در خصوص موارد مجاز تغییر کاربری باید گفت که بر اساس تبصره 4 ماده 1 قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها موارد زیر به منظور بهینه کردن تولیدات بخش کشاورزی روستاها بوده و تغییر کاربری به شمار نمی رود. این موارد عبارت اند از:

• تاسیس گلخانه ها
• احداث دامداری ها
• احداث مرغداری ها
• پرورش ماهی و دیگر تولیدات کشاورزی
• تاسیس کارگاه های صنایع تکمیلی و غذایی در روستاها

موارد فوق تغییر کاربری محسوب نشده اما به شرطه ها و شروطه ها، موارد فوق حتما باید با رعایت ضوابط زیست محیطی انجام شده و سازمان های جهاد کشاورزی با آن موافقت کرده باشند. 

به موجب همین قانون در صورتی که تغییر کاربری باغ ها و زمین های کشاورزی برای سکونت شخصی صاحب زمین با ابعاد 500 متر باشد، مشمول عوارض پرداخت نمی شود. به علاوه ساخت بنا برای تاسیس دامداری، تولیدات گلخانه ای، پرورش ماهی و آبزیان، مرغ داری و احداث واحدهای صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی و صنایع دستی هم شامل پرداخت عوارض تعیین شده در این ماده نمی شوند.

همچنین بهتر است بدانید به موجب ماده 1 آئین نامه اجرائی قانون حفظ اراضی زراعی و باغ ها فعالیت های زیر در جز تولیدات کشاورزی محسوب می شوند.

• پرورش قارچ
• پرورش اسب
• پرورش آبزیانپرورش کرم ابریشم
• زنبورداری
• تولیدات نهال و بذر
• و غیره

سخن آخر