دادخواست مهریه چیست؟

زمانی که زندگی مشترک زوجین به پایان می‌رسد یا به دلایل مختلف یکی از طرفین تصمیم به مطالبه مهریه می‌گیرد، دادخواست مطالبه مهریه به عنوان ابزاری قانونی برای احقاق حق زن مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دادخواست، سندی رسمی است که به طور دقیق و با جزئیات کامل تنظیم می‌شود و به دادگاه ارائه می‌گردد.

در این دادخواست، زوجه به عنوان خواهان، با استناد به سند ازدواج و قوانین مدنی، از دادگاه درخواست می‌کند تا زوج را مکلف به پرداخت مهریه تعیین شده نماید. مهریه می‌تواند به صورت نقدی (مانند سکه طلا)، یا غیر نقدی (مانند ملک یا خودرو) تعیین شده باشد.

ما در این مقاله، به بررسی ابعاد حقوقی دادخواست مهریه پرداخته و به مواردی همچون انواع مهریه، شرایط مطالبه مهریه پرداخته می‌شود. این مقاله برای تمام کسانی که به دنبال اطلاعات دقیق و تخصصی در این حوزه هستند، مفید خواهد بود.

انواع مهریه در زمان مطالبه

در ابتدا لازم است که بدانید در زمان دادخواست مهریه، چه نوع مهریه ای را مطالبه میکنید لذا مطابق مقررات حقوقی حاکم بر مهریه، از حیث زمان مطالبه، این حق مالی زن به دو دسته کلی تقسیم می شود:

• مهریه عند المطالبه: در این نوع مهریه که متداول‌ ترین شکل آن است، زن به محض وقوع عقد نکاح مالک مهر خود شده و می‌تواند در هر زمان و بدون نیاز به اثبات هیچ شرطی، از جمله استطاعت مالی زوج، نسبت به مطالبه آن اقدام نماید. این نوع مهریه به دلیل ماهیت آن، به عنوان یک دین عرفی تلقی شده و از جمله مطالباتی است که در صورت فوت زوج، از ترکه وی قابل مطالبه می‌باشد.

• مهریه عند الاستطاعه: در این نوع مهریه، برخلاف نوع قبلی، مطالبه مهر منوط به اثبات استطاعت مالی زوج می‌باشد. بدین معنا که زن تنها در صورتی می‌تواند مهریه را مطالبه نماید که زوج توانایی پرداخت آن را داشته باشد. اثبات استطاعت مالی زوج، موضوعی است که در دادگاه و با ارائه دلایل و مدارک لازم توسط زن پیگیری می‌شود.

• مطالبه مهریه در زمان طلاق: در صورت وقوع طلاق، صرف‌نظر از نوع مهریه (عند المطالبه یا عنده الاستطاعه)، زن می‌تواند نسبت به مطالبه مهر خود اقدام نماید. در طلاق توافقی، زوجین می‌توانند در خصوص نحوه پرداخت مهریه توافق نمایند. لیکن در صورت عدم توافق یا تخلف زوج از توافقات صورت گرفته، زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه، نسبت به مطالبه مهریه خود اقدام نماید

لازم به ذکر است که نوع مهریه ای که زوجه می‌تواند مطالبه نماید، تابع نوع مهریه ثبت شده در سند رسمی ازدواج می‌باشد. لذا انواع مختلف مهریه از حیث زمان مطالبه، دارای آثار حقوقی متفاوت است و هر یک از این انواع، شرایط و مقررات خاص خود را دارد. در صورت بروز هرگونه اختلاف در خصوص مهریه، توصیه می‌شود که از مشاوره حقوقی بهره‌مند شوید.

نحوه مطالبه مهریه

مطالبه مهریه از طریق دو روش قانونی زیر امکان پذیر است:

1. مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت

در این در این روش، زوجه ابتدا باید به دفتر ازدواجی که عقد نکاح در آن ثبت شده است، مراجعه کند و با ارائه دادخواست اجراییه مهریه، خواستار اجرای حکم ضمن عقد نکاح مبنی بر پرداخت مهریه شود. پس از بررسی اولیه مدارک و احراز هویت زوجه توسط اداره ثبت، چنانچه شرایط قانونی برای صدور اجراییه مهریه احراز گردد، این اداره اقدام به صدور اجراییه خواهد نمود.

با صدور اجراییه، زوجه می تواند با ارائه آن به واحد اجرای ثبت، نسبت به توقیف اموال منقول و غیرمنقول زوج که مشمول مقررات ماده 108 قانون اجرای احکام مدنی نباشد، اقدام نماید. پس از توقیف اموال، حسب مورد نسبت به فروش آنها در مزایده اقدام شده و از محل عواید حاصله، مطالبات زوجه پرداخت خواهد شد.

2. دادگاه خانواده

مطابق قوانین حاکم، زوجه در صورت عدم موفقیت در مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت، پس از گذشت حداقل شش ماه از تقاضای اجراییه، مجاز به طرح دعوی در دادگاه خانواده است. این دعوی که اساس آن تنظیم و تقدیم دادخواستی دقیق و روشن به دادگاه صالح می‌باشد، باید در سامانه ثنا ثبت و به دادگاه خانواده محل اقامت زوج یا آخرین اقامتگاه مشترک زوجین تقدیم گردد. عدم رعایت تشریفات قانونی در تنظیم دادخواست منجر به رد آن خواهد شد. در این دعوی، زوجه به عنوان خواهان و زوج به عنوان خوانده محسوب می‌شوند و پس از طی تشریفات قانونی و تعیین وقت رسیدگی، دادگاه به بررسی ادعا های طرفین پرداخته و با توجه به محتویات پرونده و دلایل ابرازی، حکم مقتضی را صادر خواهد نمود.

نحوه مطالبه مهریه از دادگاه

مطابق مقررات قانونی، زوجه جهت مطالبه مهریه می‌تواند با طرح دعوی در دادگاه خانواده، نسبت به احقاق حق خود اقدام نماید. حضور وکیل پایه یک دادگستری متخصص در امور خانواده، به ویژه در دعاوی خانوادگی پیچیده، به منظور تضمین حقوق موکل و افزایش احتمال موفقیت در دادرسی، امری توصیه شده است.

1. تدوین دادخواست: زوجه یا وکیل وی با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواستی مبنی بر مطالبه مهریه تنظیم و تقدیم دادگاه می‌نماید.

2. صدور قرار تامین خواسته: به منظور جلوگیری از نقل و انتقال اموال زوج و تضمین اجرای حکم احتمالی، زوجه یا وکیل وی می‌تواند درخواست صدور قرار تامین خواسته (مانند توقیف اموال، منع خروج از کشور و ...) را بنماید.

3. ابلاغیه: پس از ثبت دادخواست، دادگاه نسبت به ابلاغ آن به زوج اقدام می‌نماید تا وی از طرح دعوی مطلع شده و جهت دفاع از خود در جلسه دادرسی حضور یابد.

4. جلسات دادرسی: در جلسات دادرسی، طرفین دعوی به همراه وکلای خود حضور یافته و به طرح ادعا و دفاع از خود می‌پردازند. قاضی نیز با بررسی اظهارات طرفین و مستندات ارائه شده، به صدور رای مبادرت می‌نماید.

5. صدور حکم: در صورت محکومیت زوج به پرداخت مهریه، دادگاه حکم مقتضی را صادر می‌نماید. اجرای این حکم از طریق اجرای احکام دادگاه و با روش‌هایی همچون مزایده اموال زوج یا انتقال مالکیت اموال به نام زوجه صورت می‌پذیرد.

مراحل فوق به صورت کلی بیان شده است و ممکن است در موارد مختلف با توجه به شرایط پرونده، تغییراتی در آن ایجاد شود. بنابراین، از آنجایی که مطالبه مهریه از طریق دادگاه، فرآیندی حقوقی است که نیازمند رعایت تشریفات قانونی می‌باشد. با توجه به پیچیدگی‌ های این امر، توصیه می‌شود زوجه جهت حفظ حقوق خود از مشاوره وکیل خانواده بهره‌مند گردد.

نمونه دادخواست مطالبه مهریه

خواهان: ..............

خوانده : ..............

خواسته :

1. مطالبه 60 عدد سکه تمام بهار آزادی عندالمطالبه از مهریه مافی القباله مقوم به 780,000,000 ریال

2. تقاضای صدور تامین خواسته مهریه و توقیف اموال (به جهت ضرورت و حساسیت و بیم اخفای اموال، اجرا قبل از اموال)

دلایل و منضمات دادخواست:

• کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی

• کپی مصدق سند نکاحیه

• وکالتنامه وکیل دادگستری 

شرح دادخواست مطالبه مهریه

ریاست محترم دادگاه، با سلام، احتراما به استحضار می رساند موکل و خوانده به موجب عقدنامه شماره ........ مورخ 06/11/91 به عقد دائم یکدیگر درآمده اند. مهریه موکل عبارت است از سیصد و سیزده عدد سکه تمام بهار آزادی که بر ذمه ی زوج عند المطالبه می باشد. موکل به موجب این دادخواست شصت سکه از مهریه اش را مطالبه می نماید. با عنایت به مراتب فوق صدور حکم به پرداخت مهریه از آن مقام محترم مورد استدعاست.همچنین صدور تامین خواسته مهریه در خصوص 60 عدد سکه تمام بهار آزادی به ارزش تقریبی 780 میلیون ریال و اجرای قرار قبل از ابلاغ، مورد تقاضاست. 

مستثنیات دین در پرداخت مهریه

در پایان نکته ای که هنگام دادخواست مهریه باید به آن توجه کنید، این است که هر مالی که ارزش اقتصادی داشته باشد و بتوان آن را به عنوان یک دارایی شناسایی کرد، می تواند به عنوان مهریه تعیین شود.

با این حال، برخی از محدودیت ها برای تعیین اموال غیرمنقول به عنوان مهریه وجود دارد. به عنوان مثال، طبق قانون مدنی ایران، اموال غیرمنقولی که جزو مستثنیات دین محسوب می شوند، نمی توانند به عنوان مهریه تعیین شوند.

منظور از مستثنیات دین اموالی هستند که به طور قانونی از توقیف برای پرداخت دیون معاف هستند چرا که این اموال به دلیل اهمیتی که برای زندگی و معیشت مدیون و افراد تحت تکفل او دارند، از توقیف و فروش مصون هستند.

از جمله  اموالی که طبق قانون از توقیف مستثنی هستند، و نمی‌توانند توقیف شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرده:

•   مسکن مورد نیاز زوج و زوجه و فرزندان

• وسایل و لوازم ضروری زندگی

• وسایل و ابزار کار زوج

سخن پایانی 

مطابق مقررات حقوقی، مطالبه مهریه از سوی زوجه دارای تشریفات قانونی خاصی است. با توجه به پیچیدگی‌ های موجود در این حوزه و لزوم بهره‌ مندی از تخصص و تجربه کافی، توصیه می‌شود زوجه محترم جهت پیگیری مطالبات خود از وکیل پایه یک دادگستری با تخصص در امور خانواده، به ویژه دعاوی مهریه، مشاوره حقوقی دریافت نماید.

 یکی از رایج‌ ترین روش‌ های مطالبه مهریه، طرح دعوای حقوقی در دادگاه صالح می‌باشد. در این راستا، گروه وکلای تیدا با ارائه خدمات متنوع حقوقی و بهره‌ گیری از تیم متخصصین مجرب، آمادگی دارد تا در تمامی مراحل رسیدگی به دعوای مهریه، از جمله تنظیم دادخواست، پیگیری مراحل دادرسی اجرای حکم، به مراجعین محترم خدمات حقوقی ارائه نماید.

شما می‌توانید برای دریافت خدمات حقوقی از وکلای با تجربه و متخصص تیدا، به صورت حضوری و آنلاین (۲۴ ساعته) و از همه جای کشور با وکلای ما در ارتباط باشید.