به موجب ماده 17 قانون مجازات اسلامی: «دیه اعم از مقدر و غیرمقدر، مالی است که در شرع مقدس برای ایراد جنایت غیرعمدی بر نفس، اعضاء و منافع و یا جنایت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد به موجب قانون مقرر می‌شود.» به منظور محاسبه دیه اعضای زوج بدن، از جمله گوش، لب، دست و پا بایستی برای هر یک نصف دیه کامل مورد پیش‌بینی قرار گرفته شود.
خسارات جسمانی و پرداخت دیه جهت مجازات، جزو مواردی محسوب می‌شوند که امکان وقوع آن‌ها بسیار زیاد است. در صورتی که مرتکب، خسارتی وارد آورد که به طور غیر عمد باشد و منجر به فلج شدن عضوی از بدن گردد، بایستی به منظور مجازات خسارت وارد آمده به مجنی علیه دیه فلج کردن را بپردازد. در هر عضو میزان دیه از کارافتادگی از جمله بینی، گوش، آلت تناسلی و... متفاوت است که مجنی علیه به منظور احقاق خویش می‌بایست نسبت به آن اطلاعات کافی داشته باشد. در ادامه همراه ما باشید.
میزان دیه فلج شدن بینی
بینی یکی از عضوهای حیاتی بدن انسان محسوب می‌شود که علی‌رغم حفظ زیبایی ظاهری صورت، تنفس از طریق این عضو میسر بوده و حس بویایی منوط به این عضو است. بر اساس ماده 595 قانون مجازات اسلامی: «فلج کردن بینی، موجب دو سوم دیه کامل بوده و از بین بردن بینی فلج، موجب یک سوم دیه کامل خواهد بود.»
در سال 1402 و در ایام غیر حرام، میزان مبلغ دیه کامل نهصد میلیون تومان است. مطابق با ماده 595 قانون مجازات، چنانچه یک بینی سالم بر اثر جنایت دیگری فلج گردد، بایستی مجرم مبلغی برابر با دو سوم دیه کامل را پرداخت کند که این مبلغ طبق نرخ دیه، معادل ششصد میلیون تومان است.
ولی چنانچه شخص آسیب زننده، باعث از بین رفتن یک بینی فلج گردد، موظف به پرداخت یک سوم دیه کامل است که بر اساس آخرین نرخ دیه بایستی سیصد میلیون تومان به بزه دیده پرداخت نماید. علاوه بر این، حسب ماده 694 قانون مجازات اسلامی: "هرگاه، به دلیل بریده شدن یا از بین بردن بینی یا جنایت دیگری، بویایی هم از بین رود یا دچار نقص گردد، هر جنایت دیه یا ارش جداگانه‌ای خواهد داشت." بر این اساس، چنانچه بر اثر آسیب جسمی بینی فلج گردد، مستحق دریافت دیه است و نه ارش از کارافتادگی؛ ولی، در صورتی بویایی هم از بین رود یا دچار نقص شود، حسب مورد دیه یا ارش جداگانه‌ای هم به آن تعلق خواهد گرفت.
حکم دیه فلج کردن لب
لب نیز یکی دیگر از اعضای بدن بوده که علاوه بر تاثیر آن در ظاهر صورت، بر تکلم و غذا خوردن نیز اثرگذار است. اعضای بدن که به شکل جفت در بدن قرار دارند، به هر کدام از آن‌ها نصف دیه کامل تعلق می‌گیرد. همان‌طور که بیشتر بیان شد، بر اساس ماده 564 قانون مجازات اسلامی، چنانچه برای عضوی از بدن، دیه مشخصی در نظر گرفته شده باشد، دیه از کارافتادگی آن عضو، با توجه به نرخ دیه آن محاسبه خواهد شد.
طبق ماده 609 قانون مجازات اسلامی: «جنایتی که موجب سست و از کارافتادگی هریک از لب ها گردد به گونه‌ای که با خنده و مانند آن از دندان‌ها کنار نرود، موجب دو سوم دیه یک لب و از بین بردن هر یک از لب‌های سست و فلج شده، موجب یک سوم دیه آن است.» بر این اساس دیه هر لب، نصف دیه کامل بوده که برابر با چهارصد و پنجاه میلیون تومان است. چنانچه لب بر اثر آسیب دچار فلج شدگی گردد، شخص آسیب زننده بایستی مبلغی برابر با دو سوم از میزان مشخص برای دیه لب را پرداخت نماید که طبق آخرین نرخ دیه سیصد میلیون تومان است.
ذکر این نکته ضروری است که چنانچه آسیب جسمی، منجر به از بین رفتن لب‌های سست و فلج شده گردد، بایستی مبلغی برابر با یک سوم دیه فلج کردن لب را پرداخت کند که این مبلغی معادل یکصد و پنجاه میلیون تومان است. علاوه بر این به دیه فلج کردن لب، ارش فلج شدن و از کارافتادگی تعلق نخواهد گرفت و این خسارت تنها مشمول اخذ دیه است.
دیه فلج کردن فک
فک یکی دیگر از اعضای بسیار مهم در بدن است، چرا که قدرت تکلم بسته به این عضو از صورت است. مطابق با ماده 634 قانون مجازات اسلامی: «فلج کردن و از کارافتادگی فک پایین مشمول دو سوم دیه کامل و قطع فک فلج مشمول یک سوم دیه کامل می‌شود.» همان‌گونه که بیان شد، نرخ آخرین دیه کامل در ایام عادی نهصد میلیون تومان است.
جهت تعیین میزان دیه از کارافتادگی فک با استناد به ماده مذکور، بایستی دو سوم دیه کامل محاسبه گردد که مبلغی برابر با ششصد میلیون تومان خواهد بود. در صورتی که فعل مرتکب منجر به قطع فک فلج گردد، بایستی معادل یک سوم دیه کامل که سیصد میلیون تومان است پرداخت نماید.
بحث تغلیظ دیه که به معنای دو برابر شدن میزان دیه در ایام حرام است، در رابطه با دیه مرتبط با اعضای بدن محاسبه نمی‌گردد. بدین معنی که فلج شدن و از کارافتادگی فک و دیگر اعضای بدن، چنانچه در ایام حرام هم به وقوع بپیوندد، به میزان دیه در ایام غیر حرام که یک میلیارد و دویست میلیون تومان است، محاسبه خواهد شد.
دیه فلج کردن دست و انگشتان دست
به استناد ماده 644 قانون مجازات اسلامی: «دیه فلج کردن هر دست معادل دو سوم دیه دست، دیه فلج کردن هر انگشت معادل دو سوم دیه همان انگشت، دیه قطع دست فلج معادل یک سوم دیه دست و دیه قطع انگشت فلج معادل یک سوم دیه همان انگشت خواهد بود.» همچنین بر اساس ماده 635 قانون مجازات اسلامی، میزان دیه هر دست برابر با نصف دیه کامل یعنی چهارصد و پنجاه میلیون تومان است. در صورتی که مرتکب موجب فلج شدن دست گردد، بایستی دو سوم این میزان را تحت عنوان دیه پرداخت کند که مبلغی معادل سیصد میلیون تومان است.
مطابق با ماده 641 قانون مجازات اسلامی: «دیه هر کدام از انگشتان اصلی دست برابر با یک دهم دیه کامل خواهد بود.» به موجب ماده مذکور و حکم ماده 644 قانون مجازات اسلامی، محاسبه دیه انگشتان، به این ترتیب است که بدوا دیه هر انگشت محاسبه گردیده و سپس دیه فلج کردن و از کارافتادگی با توجه به آن مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. طبق آخرین میزان دیه، دیه هر انگشت دست مبلغی برابر با یک دهم دیه کامل یعنی نود میلیون تومان در نظر گرفته شده است. مبلغ دیه فلج کردن انگشتان دست، برابر با دو سوم این مقدار یعنی شصت میلیون تومان خواهد بود.
دیه فلج شدن پا و انگشتان پا
حسب ماده 646 قانون مجازات اسلامی: «احکام مذکور در دیه دست و انگشتان آن، در پا و انگشتان آن هم جاری است.» از این رو، کلیه احکام قسمت قبل در رابطه با دیه فلج کردن دست و انگشتان دست در این قسمت هم اعمال می‌گردد.
البته بایستی توجه داشت که به موجب بند ث ماده 647 قانون مجازات اسلامی: «شکسته شدن ستون فقرات که منجر به فلج و بی حس شدن پاها شود، علاوه بر دیه ستون فقرات، موجب دو سوم دیه برای فلج دو پا هم می‌گردد.»
دیه فلج کردن اندام تناسلی مرد
با توجه به ماده 663 قانون مجازات اسلامی: «قطع کردن عضو تناسلی فلج شده، سبب یک سوم دیه کامل و فلج کردن عضو سالم، سبب دو سوم دیه کامل می‌شود، اما در قطع کردن اندام عنین، ثلث دیه کامل ثابت خواهد بود.» به موجب ماده مذکور، در صورتی که فعل مرتکب، موجب گردد که به اندام تناسلی سالم، خسارت وارد آمده و فلج شود، مجرم می‌بایست مبلغی برابر با دو سوم دیه کامل را بپردازد.
بر این اساس، میزان دیه فلج کردن اندام تناسلی مردان مبلغ چهارصد میلیون تومان خواهد بود. ولی چنانچه فعل مرتکب، موجب قطع اندام تناسلی فلج گردد، بایستی مبلغی معادل یک سوم دیه کامل در ایام عادی پرداخت نماید که طبق آخرین نرخ دیه این مبلغ معادل سیصد میلیون تومان است.
سوالات متداول
-
میزان دیه فلج کردن بینی چقدر است؟
میزان دیه فلج شدن بینی سالم برابر با دو سوم دیه کامل است.
-
میزان دیه فلج شدن لاله گوش چقدر است؟
میزان دیه فلج کردن گوش معادل دو سوم نصف دیه کامل است.
-
میزان دیه فلج شدن لب چقدر است؟
میزان دیه فلج شدن لب برابر با دو سوم نصف دیه کامل است.
