ستون فقرات به عنوان محور اصلی بدن، از مجموعه‌ ای از مهره‌ها تشکیل شده است که به یکدیگر متصل بوده و از نخاع محافظت می‌کنند. لذا، هرگونه آسیب به مهره‌ های ستون فقرات، به ویژه در ناحیه کمر، می‌تواند عواقب جبران‌ ناپذیری از جمله فلج شدن کامل یا جزئی، اختلال در عملکرد اندام‌ های داخلی و از دست دادن حس در اندام‌ها را به دنبال داشته باشد.

با توجه به نقش حیاتی ستون فقرات در حفظ سلامت و توانایی‌ های فردی، قانونگذار در قوانین کیفری و مدنی به موضوع دیه و جبران خسارت ناشی از آسیب به این عضو مهم بدن پرداخته است. دیه ستون فقرات بسته به نوع آسیب، شدت جراحت، عوارض ناشی از آن و سایر عوامل مرتبط با فرد مصدوم، تعیین می‌شود.

در ادامه این مقاله به مبحث دیه ستون فقرات، نخاع و نشیمنگاه و نحوه محاسبه آنها می‌پردازیم:

دیه دیسک کمر

مطابق مقررات حقوقی حاکم بر دیات، میزان دیه شکستگی مهره‌های کمر صرف‌نظر از تعداد مهره‌های آسیب‌دیده و موقعیت آن‌ها در ستون فقرات، یکسان بوده و مشمول یک حکم کلی می‌شود. بدین معنی که دیه شکستگی یک مهره با دیه شکستگی چندین مهره در قانون برابر لحاظ می‌گردد. البته این حکم کلی منوط به آن است که آسیب وارده به مهره‌ها منجر به عوارضی همچون فلج، بی‌حسی یا اختلالات حسی-حرکتی نشود و بیمار بتواند بدون نیاز به عمل جراحی بهبود یابد. در چنین شرایطی، میزان دیه تعیین شده برابر با ۱۰ درصد دیه کامل خواهد بود.

دیه بیرون زدگی دیسک گردن

در خصوص دیه ناشی از بیرون‌زدگی دیسک گردن، مطابق رویه قضایی معمولاً دیه مستقلی تعیین نمی‌گردد. علت این امر، ماهیت پیچیده این آسیب‌دیدگی و دشواری اثبات ارتباط مستقیم آن با حادثه می‌باشد. به عبارت دیگر، به دلیل وجود عوامل متعدد موثر بر بروز دیسک گردن از جمله عوامل ژنتیکی، سنی، و سبک زندگی، دادگاه‌ها معمولاً احراز رابطه علیت بین حادثه و این عارضه را با احتیاط بیشتری انجام می‌دهند. در نتیجه، دیه تعیین شده برای این نوع آسیب‌دیدگی معمولاً ناچیز بوده و یا به صورت بخشی از دیه کل بدن محاسبه می‌شود. نهایتا، میزان دقیق دیه در هر پرونده خاص، با توجه به نظر کارشناسی پزشکی قانونی و سایر دلایل موجود در پرونده، توسط قاضی دادگاه تعیین خواهد شد.

ماده ۶۴۷ دیه ستون فقرات، نخاع و نشیمنگاه

شکستگی بدون درمان یا با عارضه خمیدگی:

در صورتی که شکستگی ستون فقرات به هیچ وجه درمان نشود و یا پس از درمان، فرد دچار خمیدگی ستون فقرات شود، دیه کامل به وی تعلق خواهد گرفت. این امر به دلیل از بین رفتن کامل یا بخشی از کارکرد طبیعی ستون فقرات و تأثیر آن بر کیفیت زندگی فرد می‌باشد.

شکستگی با درمان کامل اما با از بین رفتن منافع:

اگرچه شکستگی ستون فقرات به طور کامل درمان شود، اما منجر به از بین رفتن برخی از منافع فرد مانند توانایی راه رفتن، نشستن، کنترل ادرار یا توانایی جنسی گردد، دیه کامل به وی تعلق خواهد گرفت. این امر به دلیل کاهش کیفیت زندگی و از دست رفتن توانایی‌های اساسی فرد می‌باشد.

شکستگی بدون درمان و با عوارض متعدد:

در صورتی که شکستگی ستون فقرات درمان نشود و علاوه بر خود شکستگی، عوارضی مانند موارد مذکور در بند (ب) نیز ایجاد شود، علاوه بر دیه کامل شکستگی، دیه یا ارش هر یک از عوارض نیز به فرد پرداخت خواهد شد. در مواردی که میزان دقیق دیه برای هر یک از این عوارض مشخص نباشد، ارش (یعنی تقویم خسارت به صورت تقریبی) تعیین خواهد شد.

شکستگی با درمان کامل و بدون عارضه:

در صورتی که شکستگی ستون فقرات بدون هیچ عارضه جانبی درمان شود، یک دهم دیه کامل به مصدوم تعلق خواهد گرفت.

شکستگی با عارضه فلج:

در صورتی که شکستگی ستون فقرات منجر به فلج و بی‌حسی پاها گردد، علاوه بر دیه شکستگی، دو سوم دیه کامل نیز به عنوان دیه فلج دو پا به مصدوم تعلق خواهد گرفت.

تبصره ۱: منظور از شکستگی ستون فقرات، شکستگی یک یا چند مهره از مهره‌های ستون فقرات به استثنای مهره‌های گردن و استخوان دنبالچه می‌باشد.

تبصره ۲: در صورتی که بدون ایجاد شکستگی، خمیدگی دائمی در ستون فقرات ایجاد شود، در صورت عدم درمان، دیه کامل و در صورت درمان بدون عارضه، یک دهم دیه کامل به مصدوم تعلق خواهد گرفت.

ماده ۶۴۸ دیه شکستگی مهره کمر و ستون فقرات، نخاع و نشیمنگاه

مطابق ماده ۶۴۸ قانون مجازات اسلامی، دیه شکستگی مهره‌ های کمر، ستون فقرات، نخاع و نشیمنگاه، بسته به میزان آسیب وارده و عوارض ناشی از آن، متفاوت خواهد بود.
در صورتی که قطع نخاع به طور کامل صورت گرفته باشد، دیه کامل به مصدوم تعلق می‌گیرد. در مواردی که قطع نخاع به صورت جزئی باشد، دیه بر اساس نسبت مساحت عرض قسمت قطع‌شده به کل نخاع تعیین می‌شود.

در خصوص دیه شکستگی مهره کمر، به طور کلی می‌توان گفت:

شکستگی مهره کمر بدون جراحی و عوارض: 

چنانچه شکستگی مهره کمر بدون نیاز به عمل جراحی بهبود یابد و عوارضی مانند فلج یا اختلالات عصبی را به دنبال نداشته باشد، دیه آن معادل ۱۰ درصد دیه کامل تعیین شده است.

شکستگی مهره کمر با جراحی و عوارض:

 در صورتی که شکستگی مهره کمر نیاز به عمل جراحی داشته باشد و عوارضی مانند فلج، اختلال در حرکت، بی‌حسی یا سایر مشکلات عملکردی را به دنبال داشته باشد، میزان دیه با توجه به شدت عوارض و نظر کارشناسان پزشکی قانونی تعیین خواهد شد.

ماده ۶۴۹ دیه ستون فقرات

ماده 649 قانون مجازات اسلامی، به عنوان یکی از مواد مهم در باب دیات، به موضوع آسیب دیدگی ستون فقرات، نخاع و نشیمنگاه پرداخته است. این ماده مقرر می‌دارد که در صورتی که قطع نخاع منجر به آسیب یا نقص عضو دیگری شود، علاوه بر دیه مقرر برای قطع نخاع، دیه یا ارش (غرامت) آن عضو نیز بر دیه نخاع افزوده خواهد شد. به عبارت دیگر، قانونگذار در این ماده، بر اصل جبران کامل خسارت وارده به فرد آسیب دیده تاکید نموده و مقرر داشته است که هرگونه آسیب ناشی از قطع نخاع، اعم از آسیب به اعضایی که مستقیماً به نخاع متصل هستند یا اعضایی که به صورت غیرمستقیم تحت تأثیر قطع نخاع قرار می‌گیرند، قابل مطالبه دیه یا ارش خواهد بود.

ماده ۶۵۰ دیه شکستن ستون فقرات

ماده مذکور به آسیب به دو کپل نیز اشاره دارد. کپل به استخوان لگن خاصره گفته می‌شود و آسیب به آن به ویژه اگر به استخوان برسد، عواقب جدی و جبران‌ناپذیری برای فرد به همراه خواهد داشت.

شکستگی ستون فقرات، نخاع و نشیمنگاه: در صورتی که ستون فقرات، نخاع یا نشیمنگاه فردی شکسته شود، دیه کاملی بر عهده ضارب قرار می‌گیرد.
از بین بردن دو کپل: چنانچه هر دو کپل فردی به نحوی آسیب ببیند که به استخوان برسد، دیه کامل بر عهده ضارب خواهد بود.
آسیب به یک کپل: در صورت آسیب به یکی از کپل‌ها، نصف دیه کامل به عنوان دیه تعیین می‌شود.
آسیب جزئی به کپل: در مواردی که آسیب وارده به کپل جزئی باشد، دیه به نسبت میزان آسیب تعیین خواهد شد.

ماده ۶۵۱ دیه ستون فقرات

مطابق ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی، شکستگی استخوان دنبالچه به طور معمول موجب پرداخت ارش تعیین شده می‌گردد. با این حال، در صورتی که این آسیب به حدی باشد که فرد توانایی کنترل مدفوع خود را از دست بدهد، دیه کامل به عنوان خسارت جانی تعیین خواهد شد. همچنین، چنانچه فرد قادر به کنترل مدفوع باشد اما توانایی کنترل گازهای روده‌ای را از دست داده باشد، ارش دیگری نیز به عنوان خسارت ناشی از این عارضه به وی تعلق خواهد گرفت. بنابراین، میزان دیه یا ارش قابل پرداخت در موارد شکستگی استخوان دنبالچه، به شدت آسیب وارده و عوارض ناشی از آن بستگی دارد و توسط پزشکی قانونی تعیین می‌گردد.

ماده ۶۵۲ قانون مجازات اسلامی (دیه صدمات وارد به ناحیه تحتانی بدن):

صدمه وارد شده به ناحیه تناسلی و مقعدی که منجر به اختلال در کنترل ارادی ادرار و مدفوع یا هر دو گردد، موجب پرداخت دیه کامل می‌باشد. این حکم در مواردی که آسیب وارده، عملکرد عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی را مختل نموده و به تبع آن، فرد را دچار بی‌اختیاری ادراری و مدفوعی کند، مصداق پیدا می‌کند.

تبصره 1: منظور از دیه کامل در این ماده، دیه‌ای است که برای جنایت بر نفس تعیین شده و بر اساس نوع جراحت، مدت زمان نقاهت و عوارض ناشی از آسیب، توسط پزشک قانونی تعیین می‌شود.

تبصره 2: در صورتی که آسیب وارده به این ناحیه، منجر به اختلال جزئی در کنترل ادرار یا مدفوع شود، دیه مقدره ای معادل کسر از دیه کامل، با توجه به شدت آسیب و میزان اختلال ایجاد شده، تعیین خواهد شد.

تبصره 3: در مواردی که آسیب وارده به ناحیه مذکور، علاوه بر اختلال در کنترل ادرار و مدفوع، منجر به سایر عوارض مانند عفونت‌های مکرر، زخم‌های مزمن، درد مزمن و اختلال در عملکرد جنسی گردد، دیه مازاد بر دیه اصلی، به عنوان ارش تعیین خواهد شد.

سخن پایانی:

دیسک گردن به عنوان یکی از آسیب‌ های شایع ستون فقرات، می‌تواند عوارض جدی و ماندگاری بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. تعیین دقیق میزان دیه در اینگونه موارد، نیازمند بررسی دقیق پزشکی و حقوقی است.
 با توجه به پیچیدگی‌ های قانونی حاکم بر دیات و تفاوت در تعرفه‌ های هر سال، مراجعه به وکلای متخصص در حوزه دیات به شدت توصیه می‌شود.

 وکلای تیدا با بهره‌ گیری از دانش و تجربه گسترده خود در این زمینه، می‌توانند به شما در آگاهی تعیین میزان دقیق دیه، پیگیری حقوقی و دریافت آن کمک شایانی کنند. همچنین، این وکلا با آگاهی از آخرین تغییرات قوانین و رویه‌های قضایی، بهترین راهکار را برای احقاق حقوق شما ارائه خواهند داد.