پارک اتومبیل در مقابل ملک یا منزل سایرین از جمله مباحث پرتکرار در میان افراد است که همیشه موضوع اکثر شکایات و دعاوی مدنی و گاها کیفری بوده است.
شکایت از اتومبیل پارک شده در مقابل منزل به لحاظ قانونی امکان‌پذیر بوده و در صورتی که شخصی از عمد و با علم به این مسئله که پارک کردن وی روبه‌روی پارکینگ منزل از رفت و آمد ممانعت به وجود می‌آورد، باز هم به پارک اتومبیل خود در مقابل منزل دیگری اقدام کند، مرتکب تخلف گردیده است.
پارک خودرو هم در شهرهای بزرگ و هم در شهرهای کوچک به یک موضوع حاشیه‌ساز برای افراد تبدیل شده است. در جامعه امروزی و عصر تکنولوژی عدم استفاده از اتومبیل امری غیرممکن بوده و خودرو تبدیل به یکی از کالاهای ضروری و اساسی زندگی افراد شده است.
در ادامه این نوشتار تصمیم داریم به بررسی با خودروی مزاحم جلوی ملک چه برخورد قانونی می‌توان کرد بپردازیم. با ما همراه باشید.
چه حق و حقوقی نسبت به اطراف ملک مان داریم؟
از گذشته‌های دور گفته‌اند چهار دیواری اختیاری. در قانون مدنی ما نیز بیان شده است که مالک از هر محلی که چهار دیوار دورتادور زمین منزل خود کشیده شده است، به هر ارتفاعی که بالا برود و به هر عمقی که پایین برود، حق تصرف خواهد داشت.
به این مفهوم که مالک آن بوده و هیچ کس، نه شخص حقیقی و نه حقوقی یا ارگانی حق ندارد به حقوق شخصی دیگران تجاوز کند. لیکن خط قرمز این محدوده همان میزانی است که دیوار به پایان می‌رسد؛ به این معنی که «اینجا کوچه ما است، زیر پنجره خانه ما است، مقابل مغازه ما است» و از این قبیل بهانه‌ها هیچ یک موجه نخواهد بود که فرد خود را صاحب زمین‌های اطراف منزل یا مغازه بداند و برای آن تعیین تکلیف کرده و مانع از پارک کردن خودروهای دیگر شود.
حتی امکان دارد شخصی با زرنگ بازی مبلغی را تحت عنوان جریمه قرار دادن قسمتی از زمین ملک خود برای پارکینگ به شهرداری پرداخت کرده باشد و در ازای آن از شهرداری حق پارک کنار خانه را دریافت کرده باشد که این هم عملی غیرقانونی و برای سایرین قابل پیگیری خواهد بود.
البته در این مورد استثنائاتی هم وجود دارد.
تبصره اول: کوچه‌های بن بست یا هر آنچه که از آن در قانون تحت عنوان معابر مسدود ذکر گردیده است. در صورتی که شما در یک کوچه بن بست سکونت دارید، کل فضای داخل کوچه حق شما و همسایگان خواهد بود؛ به این معنی که افرادی که به ساختمان‌های آن کوچه دسترسی یا حق عبور دارند. به منظور رسمی کردن این موضوع نیز با همسایگان یک نامه تنظیم کرده و با تقدیم آن به شهرداری سایرین را از پارک کردن خودرو داخل کوچه شما منع می‌کنید.
تبصره دوم: مقابل درب پارکینگ: این قسمت از معابر عمومی نیز موارد اذن در انتفاع است. یعنی چی؟ به این معنی که چنانچه بخش ورودی پارکینگ مسدود باشد، شما امکان استفاده از پارکینگ خود را نداشته و نمی‌توانید وارد منزل شوید؛ بنابراین نسبت به آن حق خواهید داشت. پارک کردن در آن محل ممنوع بوده و ایجاد مزاحمت به شمار می‌رود.
آیا پارک خودرو مقابل درب منزل جرم محسوب می‌شود؟
پارک خودرو مقابل درب منزل به خصوص درب پارکینگ مصداق کامل مزاحمت است.
قانون‌گذار در قانون، مزاحمت را تعریف نکرده است ولی از محتوای کلام وی در ماده ۱۶۰ قانون آیین دادرسی مدنی می‌توان تعریف مزاحمت را چنین بیان داشت:
« دعوای مزاحمت عبارت است از: دعوایی که به موجب آن متصرف مال غیرمنقول، درخواست جلوگیری از مزاحمت کسی را می‌نمایدکه نسبت به متصرفات او مزاحم است بدون اینکه مال را از تصرف متصرف خارج کرده باشد .»
حال با در نظر گرفتن توضیحات فوق آیا می‌توان از شخصی که خودروی خود را مقابل ملک دیگری پارک کرده است و با این کار برای ساکنان آن ملک ایجاد مزاحمت کرده است در محاکم اقامه دعوا کرد یا خیر به بیانی دیگر با خودروی مزاحم جلوی ملک چه برخورد قانونی می‌توان کرد؟
همانگونه که می‌دانید به صورت کلی دعاوی به دو نوع حقوقی و کیفری تقسیم‌بندی شده‌اند. در دعاوی کیفری مقصود مجازات بوده و احقاق حق تضییع شده از اهداف دعاوی حقوقی است. حال بایستی بدانیم که مزاحمت در کدام‌یک از دسته‌های مذکور قرار می‌گیرد.
آیا مزاحمت جرم محسوب می‌شود؟
در جواب این سوال ابتدا می‌بایست به تعریف جرم بپردازیم. در ماده ۲ قانون مجازات اسلامی قانون‌گذار جرم را چنین تعریف نموده است:
«هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات پیش بینی شده است جرم محسوب می‌گردد.»
با در نظر داشتن مواد قانونی و به خصوص قانون مجازات اسلامی، در هیچ ماده‌ای بیان نشده است که قانون‌گذار در آن مزاحمت پارکینگ را جرم دانسته باشد.
از این رو با تدقین به ماده ۲ قانون مجازات اسلامی و اصل تفسیر مضیق از قوانین جزایی متوجه خواهیم شد که مزاحمت به صورت مطروحه در این مسئله جرم محسوب نشده و دادگاه به شکایات با عنوان مزاحمت، رسیدگی نخواهد کرد و اقدام به صدور قرار منع تعقیب می‌نماید.
در قانون استثنائاتی به منظور مزاحمت و ممانعت وجود دارد که به اشتباه عده‌ای آن را مستند جرم مزاحمت تلقی می‌کنند.
بر اساس ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی: « هر کس به وسیله صحنه‌سازی از قبیل پی‌کنی، دیوارکشی، تغییر حد فاصل، امحای مرز، کرت‌بندی، نهرکشی، حفر چاه، غرس اشجار و زارعت و امثال آن به تهیه آثار تصرف در اراضی مزروعی اعم از کشت شده یا در آیش زراعی، جنگل‌ها و مراتع ملی شده، کوهستان‌ها، باغ‌ها، قلمستان‌ها، منابع آب، چشمه‌سارها، انهار طبیعی و پارک‌های ملی، تاسیسات کشاورزی و دامداری و دامپروری و کشت و صنعت و اراضی موات و بایر و سایر اراضی و املاک متعلق به دولت یا شرکت‌های وابسته به دولت یا شهرداری‌ها یا اوقاف و همچنین اراضی و املاک و موقوفات و محبوسات و اثلاث باقیه که برای مصارف عام‌المنفعه اختصاص یافته یا اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور تصرف یا ذی‌حق معرفی کردن خود یا دیگری، مبادرت نماید یا بدون اجازه سازمان حفاظت محیط زیست یا مراجع ذیصلاح دیگر مبادرت به عملیاتی نماید که موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی گردد یا اقدام به هر گونه تجاوز و تصرف عدوانی یا ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در موارد مذکور نماید به مجازات 1 ماه تا 1 سال حبس محکوم می‌شود.
دادگاه موظف است حسب مورد رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق نماید.
تبصره ۱) رسیدگی به جرائم فوق‌الذکر خارج از نوبت به عمل می‌آید و مقام قضایی با تنظیم صورت مجلس دستور متوقف ماندن عملیات متجاوز را تا صدور حکم قطعی خواهد داد.
تبصره ۲) در صورتی که تعداد متهمان سه نفر یا بیشتر باشد و قرائن قوی بر ارتکاب جرم موجود باشد قرار بازداشت صادر خواهد شد، مدعی می‌تواند تقاضای خلع ید و قلع بنا و اشجار و رفع آثار تجاوز را بنماید.»
در ماده مذکر موضوع مزاحمت اموال عمومی و دولتی بوده و شامل اموال شخصی افراد نمی‌شود و در صورت اصل عدم تفسیر گسترده، قوانین ماهوی جزایی امکان تشریح بیشتر این موضوع وجود نداشته و نمی‌توان به اموال شخصی افراد نیز سرایت داد.
به‌طور کلی مزاحمت جرم است و در ادامه بیشتر درباره آن صحبت خواهیم کرد.
دعوای حقوقی مزاحمت از حق
ماده ۱۶۰ قانون آیین دادرسی مدنی در خصوص دعوای مزاحمت حکم مقرر کرده و برای شخصی که در بهره‌گیری از ملک خود دچار زحمت شده، حق مراجعه به دادگاه را به رسمیت شناخته است.
دعوای مزاحمت به معنای دعوایی است که بر اساس آن متصرف مال غیرمنقول تقاضای ممانعت از مزاحمت فردی را دارد که نسبت به متصرفات وی ایجاد مزاحمت کرده است بدون آنکه مال را از تصرف مالک خارج نموده باشد.
شخصی که از جانب فرد دیگری مورد مزاحمت قرار گرفته است حق دارد در صورت وجود شرایط دعاوی تصرف که به شرح زیر است با تسلیم دادخواست به دادگاه حقوقی تقاضای رفع مزاحمت کند:
- دنباله سبق تصرف
- عدم خروج مال از سلطه سابق
- ایجاد مزاحمت
طرح شکایت کیفری پارک خودرو جلوی ملک دیگری و ایجاد مزاحمت از این طریق
تحت چه عنوانی از پارک خودرو مقابل ملک می‌توان شکایت کرد؟
شکایت از خودرو مزاحم با شماره پلاک به چه صورت است؟
تماس با راهنمایی و رانندگی به منظور رفع مزاحمت
- پیاده‌رو و گذرگاه پیاده.
- مقابل ورودی خیابان ها و جاده ها و کوچه ها یا ورودی و خروجی اتومبیل روی ساختمان‌ها.
- داخل تقاطع.
- در فاصله 15 متری میدان یا تقاطع یا سه راه‌ها یا تقاطع راه آهن.
- در فاصله 15 متری شیرهای آب آتش نشانی و شیرهای آب نصب شده در راه‌ها.
- در فاصله 15 متری اطراف چراغ های راهنمایی و رانندگی و یا محل هایی که توقف وسایل نقلیه مانع دید علایم راهنمایی و رانندگی بشود.
- از ابتدا تا انتهای پیچ‌ها.
- در فاصله 15 متری ورودی و یا خروجی مراکز آتش نشانی، پلیس و بیمارستانها و فوریت‌های پزشکی.
- کنار وسایل نقلیه‌ای که خود متوقف می‌باشند (توقف دوبله).
- روی پل‌ها و درون تونل‌ها و معابر در ارتفاع.
- در خیابان‌هایی که پیاده رو آن قابل عبور نبوده و پیادگان مجبورند از بخشی از سواره‌رو عبور کنند.
- در ایستگاه‌های وسایل نقلیه همگانی و حریم آنها که با علایم راهنمایی و رانندگی مشخص است.
- در محل‌هایی که علایم راهنمایی و رانندگی مانند تابلوهای توقف ممنوع و یا ایستادن ممنوع و یا خط کشی‌های شطرنجی در سطح تقاطع و یا معابر نیز دلالت بر ممنوعیت توقف نماید.
- در هر نقطه از معابر در حال تعمیر، شستشو و تعویض روغن و نیز در طول مسیرهای ویژه اتوبوس و دوچرخه و همچنین در طول مسیر و خط های عبور آزادراه‌ها.
- در جاهایی که دستگاه توقف سنج (پارکومتر) نصب شده و یا توقف با کارت پارک یا انواع دیگر تجهیزات توقف سنج با علایم مشخص کننده، مجاز می‌باشد، به‌علت پرداخت نکردن هزینه توقف و یا نداشتن کارت پارک مجاز و یا پایان زمان توقف.
- در محل توقف اختصاصی معلولین و جانبازان.
چگونگی رسیدگی به شکایت از پلاک خودروی مزاحم جلوی ملک
