ازدواج ایرانیان خارج از کشور، ازدواج مشروط، ازدواج با ایرانیان مقیم خارج 

چکیده : ایرانیان مقیم خارج از کشور، از حیث نکاح تابع قانون ایران هستند و از جهت اصل ازدواج باید قانون کشور جمهوری اسلامی ایران را رعایت کنند اما از لحاظ تشریفات تنظیم سند ازدواج، تابع کشور محل تنظیم سند هستند. نکاح ایرانیان باید طبق قوانین مدنی ایران صورت بگیرد هر چند ازدواج در خارج از کشور باشد. به عبارت دیگر قوانین ماهوی نکاح مطابق قانون مدنی ایران است و قوانین شکلی آن طبق قانون کشوری است که نکاح در آن انجام شده است. 

در این مورد می توان به ماده 969 قانون مدنی اشاره کرد: اسناد از حیث طرز تنظیم، تابع قانون محل تنظیم خود می باشند.بر همین اساس شکل ظاهری ازدواج ایرانیان مقیم خارج مطابق قوانین محل وقوع عقد و ازدواج صورت می گیرد.

مقدمه : 

تا زمانی که اشخاص یک جامعه با یکدیگر روابط تجاری و بازرگانی بر قرار می کنند قواعد داخلی کشورها بر روابط آن ها حاکم است و مطابق با قوانین و مقررات داخلی عمل می کنند و اما اگر موضوع روابط بین اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی یک جامعه با دیگر جوامع به میان آید فقط شامل حقوق داخلی نمی شود بلکه وارد قلمرو حقوق بین الملل خصوصی می گردد.

نکته قابل توجه این است ایرانیان هرکجا که باشند از نظر تابعیت احوال شخصیه، تابع قوانین ایران هستند. به طور کلی افراد ایرانی که در خارج از کشور زندگی می کنند حتی اگر تابعیت آن کشور را نیز داشته باشد نمی تواند مسائل مربوط به احوال شخصیه خود را از قوانین خارج ایران بداند.

با استناد به ماده 31 قانون ثبت احوال کشور: همه ایرانیان مقیم خارج از کشور می توانند با ارائه مدارک معتبر، ازدواج خود را در تمام سفارت خانه ها و کنسولگری های ایران ثبت نمایند البته همانند انجام سایر امور، ایرانیان خارج از کشور قبل از مراجعه حضوری به سفارت باید درخواست اولیه و مدارک مورد نیاز را در سامانه ای بنام میخک ثبت و سپس در زمان اعلام شده در سفارت خانه مربوطه حضور یابند. 

مدارک مورد نیاز برای ازدواج ایرانیان خارج از کشور:

1-تقاضای کتبی زوجین مبنی بر ثبت ازدواج آن ها و درج آدرس و شماره تلفن 

2-اصل شناسنامه زن و شوهر 

3-گواهی ثبت ازدواج محلی صادره از مراجع ذی ربط 

4-گواهی کتبی انجام عقد شرعی 

5-گواهی بهداشتی زوجین 

6-اجازه نامه قانونی پدر در صورتی که برای بار اول ازدواج می کند ( در صورت فوت پدر گواهی فوت الزامی است) 

7-گواهی تجرد زن و مرد ( در صورتی که شناسنامه المثنی باشد )

8-4 قطعه عکس 

9-پرداخت هزینه طبق تعرفه 

ازدواج مشروط:

شروط ضمن عقد: قانونگذار این امکان را به افراد داده است که عقد و قرارداد مورد نظر را، به میل و خواسته خود نزدیک کنند. بر اساس قانون مدنی ایران ازدواج یک عقد لازم الاجرا است که در آن هر یک از زن و مرد قهراً شروط و تعهداتی را متهمل می شوند و در عین حال از حقوقی نیز برخوردار می شوند.

از سال 1360 به بعد شروطی در عقد نکاح به عنوان شرط ضمن عقد قید می شود و سردفتر موظف است قبل از اجرای صیغه عقد آن شروط را برای زوجین قرائت کند و در صورت ضرورت مفهوم آن را برای زوجین بیان کند تا طرفین با آگاهی کامل شروط مورد قبول خود را امضا نمایند.

زوجین نیز مطابق ماده 1119 قانون مدنی علاوه بر اینکه باید شروط چاپ شده در سند ازدواج را  قبول نمایند، می توانند هر شرط دیگری را که بخواهند را نیز به عقد نامه اضافه و با امضاء کردن آن بنوعی تایید و الزام آور کنند.

شروط قابل درج در عقد نامه:

شروط قابل درج در عقد نامه شروطی است که به طور چاپی در عقد نامه وجود ندارد ولی آن را در قسمت توضیحات عقد نامه می توان نوشت:

1-شرط تحصیل: زوج، زوجه را در ادامه تحصیل تا هر مرحله که زوجه بخواهد و هر کجا که شرایط ایجاب کند مختار می کند.

2-شرط اشتغال:

اگر شغل زن منافی با مصالح خانواده یا حیثیت شوهر یا زن باشد، مرد می تواند زن خود را از اشتغال منع کند. با توجه به این موضوع زوج می تواند زوجه را در اشتغال به شغل مخیر و زوجه نیز می بایست شرط اشتغال را در عقد نامه درج نماید. 

3- صدور مجوز خروج از کشور فقط بر اساس شرط وکالت زوجه

مطابق قانون گذرنامه، زنان متأهل فقط با اجازه کتبی همسر خود می توانند از کشور خارج شوند و با توجه به این موضوع در شروط ضمن عقد زوجه می تواند از زوج بخواهد که به او وکالت بلاعزل بدهد که بدون نیاز به اجازه زوج، از کشور خارج شود. در این روش زن بنا به صلاحدید خود مدت، مقصد و شرایط سفر خارج از کشور را تعیین می کند.

4- شرط تفکیک اموال بین زن و شوهر بعد از جداشدن

در این مورد زوج متعهد می شود هنگام جدایی اعم از اینکه به خواست مرد باشد و یا به درخواست زن نیمی از دارایی موجود خود را اعم از منقول و غیر منقول که در مدت ازدواج به دست آورده به زن منتقل کند.

5-حضانت فرزندان پس از طلاق:

زوجین در ضمن عقد می توانند با هم توافق کنند که الویت در حضانت فرزندان بعد از طلاق با مادر باشد و یا شرط کنند که بعد از طلاق حضانت فرزندان را کسی که مصلحت طفل در آن است  عهده دار شود.

6-شرط وکالت مطلق زوجه در طلاق:

در این شرط، زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل به غیر می دهد تا زن در هر زمان و در هر شرایطی اعم از اخذ یا بذل مهریه از مطلقه کردن خود از قید زوجیت زوج اقدام کند.در هر صورت شرایطی را که می توان در ضمن عقد اضافه نمود نباید مخالف با مقتضای عقد مذکور باشد.

در کل شرط مخالف مقتضای عقد، شرطی است که با فلسفه عقد در تضاد است.