امکان گذاشتن سند ماشین یا خودرو برای ضمانت دادگاه وجود دارد؟

سند ماشین برای وثیقه | آیا سند ماشین برای وثیقه قابل استفاده است؟

در قانون کیفری جمهوری اسلامی ایران رسیدگی به جرائم دو مرحله دارد، البته در طی این مراحل استثناعاتی هم به وجود می آید. اما به هر حال رسیدگی به جرائم در دو مرحله تحقیقات مقدماتی و پس از آن رسیدگی کیفری خلاصه می شود. در مرحله اول برای انجام امور مربوط به تحقیقات معمولا اشخاصی مانند بازپرس یا دادیار که مقام قضایی دارند، برگزیده خواهند شد. 

در طی فعالیت های دادیار یا بازپرس و انجام تمامی مراحل مربوط به تحقیقات تصمیم نهایی گرفته شده و به پرونده فرد افزوده می شود. بعد از گرفتن تصمیمات پرونده مذبور به دادگاه ارسال می گردد. 

معمولا در روند انجام امور کیفری تصمیمات را قرار می گویند و از مهم ترین قرارهایی که در مرحله تصمیمات اخد می شود، می توان به قرار وثیقه اشاره کرد. قرار وثیقه نوعی قرار تامینی به شمار می رود، قرار وثیقه یا همان ضمانت برای دادگاه از امور بسیار مهمی در جرائم کیفری است؛ از همین رو امروز در این مقاله تصمیم داریم به تفصیل در مورد ضمانت و اینکه چه اموالی برای ضمانت مورد تایید هستند با شما عزیزان صحبت کنیم. پس اگر در این مورد سوالی دارید، به هیچ عنوان ادامه این مطلب را از دست ندهید!

قرارهای تامین کیفری و میزان تامین وثیقه یا ضمانت در دادگاه

به طور کلی دارایی غیر منقول یا مبلغ مالی که به ازای احقاق یک شرط نزد فرد یا دادگاه گذاشته می شود را ضمانت یا تامین وثیقه می گویند. اما در لغت وثیقه به معنای "آنچه که بدان اعتماد می شود"، محکم کاری یا استوار است. اما اینکه تامین قرار وثیقه برای زندانی در دادگاه به چه معناست را در ادامه شرح خواهیم داد.

تامین قرار وثیقه برای زندانیان در دادگاه به این معنا است که زندانی می تواند تا زمانی که دادگاه او تشکیل شود، خارج از زندان باشد. اما همینکه زمان دادگاه رسد باید در این مکان حضور پیدا کرده و پاسخی برای اتهامات وارده در محضر قاضی ارائه کند. در صورتی که در دادگاه جرم زندانی اثبات گردد و فرد به زندان محکوم شود، مجددا به زندان فرستاده شده و تامین قرار وثیقه باطل می گردد.

در برخی مواقع با توجه به میزان جرم و اهمیت پرونده مجرم قاضی پرونده مبلغی متناسب را برای آزادی مشروط مجرم تعیین می کند، که در صورت پرداخت آن مبلغ مجرم می تواند از زندان به صورت مشروط آزاد شود. 

شرح قرار وثیقه به منظور تامین کیفری

به موجب قانون 132 آیین دادرسی کیفری قاضی مکلف است برای دسترسی در مواقع لزوم به متهم، جلوگیری از پنهان شدن، فرار کردن یا تبانی کردن با متهم دیگر بعد از تفهیم جرم به او با توجه به پرونده یک قرار تامین کیفری صادر نماید. 

به موجب قانون 140 آیین دادرسی کیفری اگر متهم بدون هیچگونه عذر موجهی در مواقعی که لازم باشد در دادگاه حضور یابد، حاضر نشود وجه التزام یا وثیقه ای که به دادگاه سپرده بنا به دستور رئیس قضایی ضبط می گردد. در چنین حالتی برای فردی که از متهم کفالت کرده و برای او در دادگاه ضمانت گذاشته از سوی دادگاه اخطاریه صادر می شود. ضمن این اخطاریه به فرد مکلف اعلام می شود که باید به مدت 20 روز متهم را به دادگاه تسلیم کرده و در غیر این صورت تمامی اموالی که آن فرد برای تامین قرار وثیقه به دادگاه سپرده به اضافه وجه التزام در دادگاه ضبط می شود. 

استفاده از قرار وثیقه و آزادی متهم 

تا به اینجا ما در مورد قرارهای تامین کیفری برای شما عزیزان صحبت کردیم. در این میان گفتیم که قرار التزام به منظور حضور در دادگاه در موقع لازم با دادن قول شرف، قرار التزام به منظور حضور در دادگاه با تعیین مبلغ مشخص و همچنین قرار تکلف از جمله قرارهای کیفری هستند که با توجه به جرم صورت گرفته و خسارت هایی که به متضرر وارد شده توسط مقام قضایی تعیین می شود. 

با این وجود در برخی مواقع این امکان وجود دارد که قاضی پرونده نسبت به کفایت این قرارها برای حضور متهم در موارد ضروری اطمینان نداشته یا اینکه متهم قادر به معرفی یک کفیل برای خود نباشد، در این حالت معمولا تنها راه حلی که برای جلوگیری از بازداشت متهم می توان انجام داد، صدور قرار وثیقه است. به طور کلی صدور قرار وثیقه به منظور آزادی متهم و فرآیندهای مرتبط با پذیرش و احکام قانونی آن اهمیت بسیاری دارد؛ از همین رو متهم باید با آن آشنایی داشته باشد.

همانطور که در بالا هم اشاره کردیم به موجب قانون 132 آیین دادرسی کیفری یکی از قرارهای تامین کیفری که در دادگاه های عمومی و کیفری مورد توجه مقام قضایی قرار دارد، قرار وثیقه است. قرار وثیقه نسبت به قرارهای دیگری مانند تکفل یا قول شرف برای حضور در دادگاه در مواقع لزوم بسیار سخت گیرانه تر بوده؛ چرا که تنها در این قرار عین مال یا سند مالکیت آن به دادسرا واگذار می شود.

با توجه به این موارد می توان گفت قرار وثیقه از قابل اطمینان ترین قرارهای موجود در قرارهای کیفری بوده که در آن مال منقول یا غیر منقول عینا در اختیار دادسرا قرار می گیرد. به طور کلی مرجع قضایی میزان مبلغ قرار وثیقه را تعیین می نماید، این مبلغ معمولا با توجه به جرم رخ داده، شدت و ضعف آن جرم، خسارت های وارد شده در قِبل آن، شرایط طرفین و وضعیت آن ها توسط مقام قضایی تعیین می شود. 

برای آزاد سازی متهم در این روش نیاز است که متهم یا مبلغ تعیین شده را به صورت نقدی یا اینکه ضمانت نامه ای با این میزان ارزش به دادسرا تحویل دهد. 

 به عنوان قرار وثیقه چه اموالی از نظر دادسرا قابل قبول است؟

به موجب بند 4 قانون 132 آیین دادرسی کیفری آنچه که متهم می تواند به منظور آزادی خود به مقام قضایی معرفی کند شامل وجوه نقد، اموال منقول و غیر منقول و همچنین ضمانت نامه بانکی می شود. 

به طور کلی در قانون 132 آیین دادرسی کیفری هر آنچه که ارزش مادی داشته باشد جزو مصادق وثیقه به شمار رفته و در این مورد محدودیتی در قانون کیفری جمهوری اسلامی وجود ندارد؛ از همین رو متهم می توان خودرو یا ماشین خود را به عنوان وثیقه به دادگاه معرفی کند. 

ماشین جزو اموال منقول به شمار رفته و برای پذیرش ضمانت آن باید خود مال توقیف گردد؛ از همین رو سند آن برای ضمانت کافی نیست. اما در اموال غیر منقول مانند خانه، زمین و دارایی هایی از این قبیل تنها ارائه سند مالکیت آن ها کفایت می کند.

به موجب قانون 217 آیین دادرسی کیفری اموالی که جزو دسته های زیر قرار بگیرند را می توان به عنوان قرار وثیقه برای آزادی زندانی مورد استفاده قرار داد.

  • وجه نقد

یکی از مواردی که به عنوان قرار وثیقه در دادگاه مورد پذیرش مقام قضایی است، وجه نقد است. وجه نقد باعث آسیب های اقتصادی به زندانی می شود.

  • ضمانت نامه های بانکی

کارمزد این وثیقه بسیار بالا بوده به همین علت کمتر مشاهده می شود که از ضمانت نامه بانکی به عنوان وثیقه استفاده کنند.

  • اموال منقول

اموال منقول هم یکی دیگر از موارد قابل قبول برای آزادی زندانی است. اما از آنجایی که اموال منقول عینا توقیف می شوند، مرجع قضایی به راحتی نمی تواند از آن ها نگهداری نماید؛ پس امکان عدم پذیرش این اموال از سوی مقام قضایی وجود دارد. 

  • اموال غیر منقول

اموال غیر منقول از مورد پذیرش ترین اموالی است که می توان به مرجع قضایی معرفی کرد. سند اموال غیر منقول برای آزادی زندانی به مرجع قضایی تحویل داده شده و مرجع قضایی با مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک آن را توقیف خواهد کرد؛ بنابراین اموال غیر منقول تحویل داده شده به دادسرا قابلیت نقل و انتقال را نخواهند داشت. 

استفاده از سند ماشین برای قرار وثیقه

در بالا هم اشاره کردیم که ماشین جزو اموال منقول به شمار رفته و سند آن نزد مرجع قضایی قابل قبول نیست. اما خود ماشین را می توان به عنوان وثیقه به مرجع قضایی سپرد، از آن جایی که ماشین در صورت استفاده دچار استهلاک شده و ارزش آن کاهش می یابد پس بعد از ارزش گذاری توسط مقام قضایی توقیف می شود. 

با این وجود در برخی مواقع می توان از سند ماشین هم به عنوان وثیقه استفاده کرد، برای مثال اگر فردی با ماشین خود در جایی خارج از محل زندگی اش تصادف کند، تا زمانی که میزان خسارات و جراحات تعیین گردد، برای صاحب ماشین قرار وثیقه صادر می شود و آن فرد می تواند از خودروی خود برای قرار وثیقه استفاده کند.

سخن آخر

همانطور که گفته شد قرار وثیقه یا ضمانت برای دادگاه یکی از قرارهای تامین کیفری است که امروزه طبق قانون آیین دادرسی کیفری توسط مقام قاضی برای آزادی زندانی صادر می شود. اموال منقول و غیر منقول مانند ماشین یا سند ملکی، ضمانت نامه بانکی و وجه نقد جزو وثیقه های قابل قبول از نظر مراجعه قضایی هستند.