شرایط شهود اعسار - نحوه اثبات اعسار و تعداد شهود

شرایط شهود اعسار

اغلب افراد هنگامی که دچار مشکل می شوند و یا با دیگران به اختلاف بر میخورند ترجیح میدهند از طرق قانونی این مشکلات را پیگیری کنند. برخی مواقع هزینه های دادرسی و هزینه های ارائه درخواست شکایت از توان برخی از افراد خارج است و اشخاص نمی توانند این هزینه ها را پرداخت کنند.

در این مواقع اشخاصی که توانایی پرداخت هزینه های دادرسی و ارائه شکایت را ندارند می توانند درخواست اعسار را به دادگاه ارائه دهند. درخواست اعسار می تواند در تمام دعاوی مالی ارائه داده شود. اما مسئله دیگری که وجود دارد اثبات معسر بودن شخص است. شخص باید افرادی را که از وضعیت معیشتی او مطلع هستند به عنوان شهود اعسار به دادگاه معرفی کند تا با درخواست اعسار موافقت شود. در ادامه قصد داریم بیشتر به شرایط شهود اعسار بپردازیم.


اعسار پرداخت هزینه ها

در قانون اعسار، به معنای تنگدستی است و معسر به کسی می گویند که توانایی پرداخت هزینه های مالی خود را نداشته باشد و در پرداخت هزینه‌ ها دچار سختی شود. هنگامی که فردی معسر است و توانایی پرداخت هزینه ها را ندارد می تواند در دادگاه درخواست اعسار مطرح کند. ارائه درخواست اعسار می تواند به دو دلیل مطرح شود:


  • عدم توانایی در پرداخت هزینه های دادرسی
  • عدم توانایی پرداخت مال محکوم شده در دادگاه یا بدهی


طبق قانون تنها باید درخواست اعسار را در همان دادگاهی مطرح کرد که دعوای اصلی در حال پیگیری است و در صورتی که به دادگاه دیگری ارائه شود مورد بررسی قرار نمی گیرد و ارجاع داده خواهد شد.

لازم به ذکر است برای آن که دادگاه درخواست اعسار را بپذیرد و در پرداخت هزینه های دادرسی تخفیف دهد و یا پرداخت هزینه ها را قسط بندی کند، در مرحله اول لازم است اثبات شود که شخص معسر است. اثبات معسر بودن شخص با استفاده از شهادت شهود امکان پذیر است که در ادامه به شرایط آن خواهیم پرداخت.


شرایط شهود اعسار

طبق قانون اجرای محکومیت، شخصی که بدهی دارد موظف است تا زمان تعیین شده توسط دادگاه، بدهی خود را بپردازد و اگر این کار را نکند طبق قانون اموال او توقیف شده و از همان اموال بدهی شاکی پرداخت می شود. همانطور که گفته شد برخی مواقع بدهکار توانایی پرداخت بدهی و یا هزینه های دادرسی را ندارد.

در این مواقع او می تواند درخواست اعسار مطرح کند؛ اما در صورتی که طلبکار اصرار داشته باشد، بدهکار تا هنگام پذیرش یا عدم پذیرش درخواست اعسار و اجرای حکم بازداشت شده یا حبس خواهد شد.

به همین خاطر صاحب نظران معتقدند افرادی که توانایی پرداخت تادیه دیون ندارند و نمی تواند بدهی های خود را بپردازند بهتر است سریعتر درخواست اعسار را مطرح کنند تا کار به بازداشت و زندانی شدن نکشد.

سوالی که ذهن بسیاری از افراد را درگیر می کند آن است که آیا برای پرداخت بدهی، دادگاه فرد را ملزم به فروش اموال می کند؟ در جواب این سوال باید بگوییم برخی مواقع افراد دارای اموالی هستند که به آن ها دسترسی کامل ندارند و یا اموال آن ها برای پرداخت بدهی کافی نیست؛ در این صورت این افراد معسر به حساب می آیند.

همچنین افرادی که به جز اموال ضروری زندگی خود همچون خانه و کاشانه که مستثنیات دین به حساب می آید، اموال دیگری ندارند نیز معسر شناخته می شوند. پس در صورتی که خانه فرد محل زندگی او و خانواده او باشد، دادگاه فرد را ملزم به فروش کاشانه خود نمی کند.


اثبات اعسار با معرفی شهود

مهم ترین مسئله ای که در حوزه ارائه دادخواست اعسار وجود دارد معرفی شهودی است که از وضعیت مالی درخواست کننده مطلع باشند و بتوانند به ناتوانی فرد در پرداخت هزینه های دادرسی و بدهی شهادت دهند.

شهود معرفی شده به دادگاه، باید به سوالات قاضی در خصوص اعسار پاسخ بدهند تا این مسئله در دادگاه به اثبات برسد. لازم به ذکر است شهودی که به دادگاه معرفی می شوند باید دارای شرایط خاصی باشند و اگر این شرایط را دارا نباشند شهادت آن ها قابل پذیرش نخواهد بود. این شرایط به عبارت زیر هستند.


  • بالغ باشند.
  • با ایمان باشند.
  • عاقل باشند.
  • حلال زاده باشند.
  • عادل باشند.
  • تکدی گری نکند.
  • با هیچ یک از طرفین دعوا اختلاف نداشته باشند.
  • با وضعیت معیشتی معسر کاملاً آشنا باشند.

شخصی که دارای این شرایط است می تواند با حضور در دادگاه شهادت خود را مطرح کند. لازم به ذکر است در گذشته برای شهادت خویشاوندان و بستگان ممنوعیت تعیین شده بود؛ اما در حال حاضر افراد می توانند خویشاوندان، بستگان و اعضای خانواده خود را به عنوان شهود به دادگاه معرفی کنند؛ البته به شرطی که افراد دارای شرایط ذکر شده باشند.

تعداد شهود اعسار

اگر به ماده ۸ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مراجعه کنید مطالب درباره تعداد شهود اعسار را خواهید دید. در این مورد اشاره شده معسر باید بتواند حداقل دو نفر را به عنوان شاهد که دارای شرایط ذکر شده هستند به دادگاه معرفی کند.
همچنین او باید در کنار معرفی شهود، اطلاعاتی را نیز درباره خود و شهود معرفی شده به دادگاه ارائه دهد. معسر باید لیستی تهیه و موارد زیر را در آن یادداشت کند و به دادگاه ارائه دهد. مواردی که باید ارائه شوند به عبارت زیر هستند.

  • میزان تمام اموال همراه با قیمت آن ها
  • میزان وجوه نقد موجود در حساب های بانکی
  • میزان بدهی هایی که اشخاص دیگر باید به معسر پرداخت کنند
  • میزان نقل و انتقالات اموال که از یک سال پیش تاکنون انجام شده است

  • در کنار این اطلاعات باید شهادت نامه ای تهیه و اطلاعات و مشخصات شهود که شامل اطلاعات هویتی آن ها، محل اقامتشان، مدت زمانی که با معسر در ارتباط هستند و... می باشد در آن نوشته شده و ضمیمه درخواست شود.  

    همچنین شهادت نامه باید شامل موارد دیگری همچون مواردی که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد باشد.

    • شغل معسر
    • اطلاعات هویتی او
    • نحوه امرار معاش
    • میزان درآمد


    چگونگی شهادت شهود اعسار

    در مرحله اول برای شهادت شهود اعسار، معسر باید درخواست اعسار خود را به دادگاه ارائه دهد؛ سپس باید استشهادیه ای تنظیم و اطلاعات ذکر شده در آن درج شود و ضمیمه درخواست گردد. بعد از آن دادگاه ابلاغی به شهود ارسال می کند و زمان جلسه دادگاه را به آن ها اطلاع می دهد.

    هنگامی که جلسه دادگاه برگزار شده و شهود در آن حضور یافتند، قاضی از آن ها درباره وضعیت معیشتی معسر سوال می کند. این گونه شهادت شهود اعسار به صورت شفاهی و در حضور قاضی مطرح خواهد بود.

    در صورتی که پس از شهادت شهود، اعسار شخص اثبات شود دادگاه اقدام به قسط بندی بدهی بدهکار یا هزینه های دادرسی خواهد کرد. در برخی مواقع ممکن است دادگاه پس از پذیرش درخواست اعسار در پرداخت هزینه های دادرسی به شخص تخفیف نیز بدهد.

    لازم به ذکر است پس از معرفی شهود، طلبکار این حق را خواهد داشت شهود معرفی شده را جرح کرده و نسبت به آن ها اعتراض کند. در این صورت امکان عدم موافقت با درخواست اعسار وجود خواهد داشت؛ اما به طور کلی قاضی در این حوزه تصمیم گیرنده است.


    سخن نهایی

    در این مقاله تلاش کردیم شما را با شرایط شهود اعسار که در قانون به این شرایط اشاره شده آشنا کنیم. در مطالب مذکور به شما تعریف اعسار از پرداخت هزینه ها، شرایط شهود، و اثبات اعسار با معرفی شهود، چگونگی شهادت شهود اعسار و تعداد شهود معرفی شد.

    همانطور که بیان شد در صورتی که قصد معرفی شهود اعسار را دارید باید به دنبال افرادی باشید که دارای شرایط خاصی هستند و از وضعیت معیشتی شما اطلاعات کافی دارند. امیدوارم این مطالب برایتان مفید و کاربردی بوده باشد.


    چنانچه در این زمینه نیاز به مشاوره تلفنی دارید میتوانید به سایت مشاوره حقوقی آنلاین وکیل وند مراجعه نمایید.